Phan Sào Nam có phải tiếp tục chấp hành án phạt tù?

Luật sư Việt Nam » Luật sư – Bạn đọc » Pháp luật – Đời sống

Vừa qua, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã ra quyết định kỷ luật đối với một số cán bộ, công chức Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ninh liên quan đến quyết định giảm án phạt tù cho Phan Sào Nam. Liên quan đến vấn đề này, Luật sư Ngô Ngọc Diễm, Công ty Luật ThinkSmart đã có một số chia sẻ về quy định của pháp luật. Bài viết của tác giả Trần Trọng Nam – Công ty Luật ThinkSmart, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội, được đăng trên tạp chí Luật sư Việt Nam.

(LSVN) – Luật sư cho rằng, hiện tại chưa thể bắt Phan Sào Nam tiếp tục chấp hành án phạt tù ngay lập tức. Bởi, việc này đòi hỏi phải tuân thủ trình tự, thủ tục do pháp luật quy định. Do đó, không thể tùy tiện bắt giam bất cứ cá nhân nào khi chưa có phán quyết của tòa án.

Phan Sào Nam là 1 trong 2 người cầm đầu đường dây đánh bạc nghìn tỉ Rikvip/Tip.Club, do Công an tỉnh Phú Thọ phát hiện và làm rõ vào năm 2017.

Theo bản án phúc thẩm của TAND cấp cao tại Hà Nội năm 2019, Phan Sào Nam bị tuyên phạt 5 năm tù giam về các tội “Tổ chức đánh bạc” và “Rửa tiền’’.

Trong quá trình chấp hành án tù tại Quảng Ninh, từ tháng 4.2020, Phan Sào Nam đã được TAND tỉnh Quảng Ninh ra các quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù với thời gian 19 tháng. Ngày 04/02/2021, TAND tỉnh Quảng Ninh lần thứ hai chấp nhận đề nghị của Trại giam Quảng Ninh, giảm hết thời hạn chấp hành án phạt tù còn lại là 3 tháng 7 ngày. Theo đó, Phan Sào Nam ra tù từ ngày 06/02/2021, sớm 22 tháng so với thời hạn.

Đến tháng 4/2021, Viện KSND cấp cao tại Hà Nội cho rằng TAND tỉnh Quảng Ninh 2 lần ra quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù cho bị án Phan Sào Nam, để người này ra tù trước hạn gần 2 năm là thiếu cơ sở pháp lý và đề nghị TAND cấp cao tại Hà Nội xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, hủy các quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù đối với Nam.

Vậy, theo quy định của pháp luật thì Phan Sào Nam có tiếp tục chấp hành án phạt tù hay không?

Phải tuân thủ quy định

Luật sư Ngô Ngọc Diễm, Công ty Luật ThinkSmart cho biết, hiện tại chưa thể bắt Phan Sào Nam tiếp tục chấp hành án phạt tù ngay lập tức. Việc này đòi hỏi phải tuân thủ trình tự, thủ tục do pháp luật quy định, không thể tùy tiện bắt giam bất cứ cá nhân nào khi chưa có phán quyết của tòa án.

Cụ thể, theo Luật sư Diễm, hiện nay 02 quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù của TAND tỉnh Quảng Ninh vẫn được coi là có hiệu lực, do đó Phan Sào Nam sẽ không buộc phải quay lại chấp hành án phạt tù. Để hủy bỏ hai quyết định đang có hiệu lực nêu trên buộc phải trải qua thủ tục giám đốc thẩm.

Về bản chất, giám đốc thẩm là xét lại bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật nhưng bị kháng nghị vì phát hiện có vi phạm pháp luật nghiêm trọng trong việc giải quyết vụ án (Điều 370 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015). Theo đó, sau khi Viện trưởng VKSND cấp cao tại Hà Nội ban hành Quyết định kháng nghị thì TAND cấp cao tại Hà Nội sẽ mở phiên tòa theo thủ tục giám đốc thẩm trong vòng 04 tháng kể từ ngày nhận được.

Căn cứ quy định tại Điều 388 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, trong trường hợp 02 quyết định giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù của Phan Sào Nam bị Hội đồng xét xử giám đốc thẩm hủy thì Phan Sào Nam sẽ tiếp tục phải thi hành án hình sự theo thời gian chấp hành hình phạt tù còn lại trước khi được giảm án theo Quyết định, bản án của TAND có thẩm quyền.

Để ra được quyết định, đòi hỏi HĐXX phải xem xét nội dung về giảm mức hình phạt, giảm thời hạn chấp hành hình phạt cũng như thủ tục tại các Điều 63, 64 BLHS 2015; Điều 38 Luật THAHS; Điều 6 Thông tư liên tịch số 02/2013/TTLT-BCA-BQP-TANDTC-VKSNDTC.

Xem xét trách nhiệm

Bên cạnh đó, một vấn đề khác cũng rất được dư luận quan tâm đó là trách nhiệm pháp lý đối với các cá nhân của TAND tỉnh Quảng Ninh đã mắc lỗi trong vụ việc này. Theo đó, Luật sư Diễm cho biết, tùy thuộc vào tính chất, mức độ, động cơ, mục đích cũng như ý thức chủ quan và hậu quả xảy ra mà hành vi nêu trên mà có thể bị kỷ luật hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.

Trong trường hợp các cán bộ của TAND tỉnh Quảng Ninh cố ý làm trái quy định, ban hành Quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù trái pháp luật (về nội dung hoặc hình thức). Đồng thời, gây thiệt hại về tài sản từ 50 triệu đồng hoặc gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Ra quyết định trái pháp luật” theo quy định của Điều 371, Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), với khung hình phạt cơ bản là cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm. 

Còn trong trường hợp các cán bộ của TAND tỉnh Quảng Ninh thực hiện hành vi với lỗi vô ý hoặc hành vi ra quyết định trái pháp luật chưa gây thiệt hại cho lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân thì chưa cấu thành tội phạm này, mà tuỳ trường hợp người thực hiện hành vi có thể bị xử lý kỷ luật hành chính. Theo đó, người thực hiện hành vi có thể bị: Khiển trách, cảnh cáo, cách chức hoặc bãi nhiệm (đối với cán bộ); khiển trách, cảnh cáo, hạ bậc lương, buộc thôi việc (đối với công chức không giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý); khiển trách, cảnh cáo, giáng chức, cách chức, buộc thôi việc (đối với công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý).

Liên quan đến việc giảm án cho Phan Sào Nam, ngày 09/9, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã công bố quyết định kỷ luật đối với Ban Cán sự Đảng, Bí thư Ban Cán sự Đảng các nhiệm kỳ 2015 – 2020 và 2020 – 2025, một số ủy viên Ban Cán sự Đảng, lãnh đạo và cán bộ TAND tỉnh Quảng Ninh, do đã vi phạm các quy định của Đảng, pháp luật Nhà nước; vi phạm các quy chế làm việc của Tỉnh ủy, Ban Cán sự Đảng TAND tỉnh Quảng Ninh; vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo trong việc xét, quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù cho phạm nhân Phan Sào Nam khi không đủ điều kiện. Trong đó, thi hành kỷ luật cảnh cáo các ông bà: – Hoàng Văn Tiền, Tỉnh ủy viên, Bí thư Ban Cán sự Đảng, Bí thư Đảng ủy, Chánh án TAND tỉnh; – Phạm Thị Hương Giang, Ủy viên Ban Cán sự Đảng, Phó bí thư Đảng ủy, Phó chánh án TAND tỉnh; – Nguyễn Trí Chinh, Ủy viên Ban Cán sự Đảng, Phó chánh án TAND tỉnh; – Nguyễn Thúy Hằng, Bí thư Chi bộ, Chánh tòa Dân sự; và – Nguyễn Thị Thu Hiền, Phó trưởng phòng Kiểm tra nghiệp vụ và Thi hành án, TAND tỉnh Quảng Ninh.

TRẦN TRỌNG NAM